E skolak euskaldundu edo eskolak erdalduntzen jarraitu, hori da gure begien aurrean dugun guda zelaian gertatzen ari dena. Gerra horretako hainbat batailaren hotsak heltzen zaizkigu gure belarrietara: British eredua, irakasle euskaldunak falta direla, LEP (Lan Eskaintza Publikoa) berrian irakasle erdaldunentzako lan postuak, Unibertsitatea erdalduntzeko planak, 0-3 zikloan ikastetxe erdaldun berriak,etab.

Aurrekariak eta datuak

Langintza horretan tresna garrantzitsua izan da eskola (hezkuntza sistema) eta ahalegin guztiak egin dituzte tresna hau erabilita balaunaldi berriek euskara ezagutu ez dezaten. Tamalez, azken 25 urteotan Nafarroa eta EAEko administrazioen laguntza izan dute lan honetan, Madrilen onartutako legeak aplikatuz eta izan ditugun aukerak pasatzen utziz.

Gauzak horrela, gaur Euskal Herrian ikasleen %35 soilik euskalduntzen du eskolak, hiru ikasletik bakarra; azken 25 urteotan ehunka mila ikaslek amaitu dute derrigorrezko hezkuntza euskara ezagutu gabe; hizkuntza eta hezkuntza eskubide oinarrizkoenak zapalduak izan dira; hizkuntza ereduen politikek porrot egin dute;Š eta zoka luzea egin dezakegu horrela. Datu arrigarriak izango dira batzuentzat, baina errealitatea gordina da eta horrela erakusten dute azken urteotan egin diren azterketa soziolinguistiko guztiek.

Zorionez euskara bizi da eta ez du munduko edo Espainia zein Frantziaren menpeko beste lurralde batzuetako hizkuntza andanaren patu bera ezagutu, hau da, desagertzea. Bizirik iraun eta etorkizun hobearen esperantza izatea milaka Euskal Herritarren ahaleginari zor diogu: ikastolak sortu eta zabaltzen aritu diren milaka guraso eta irakasleei; eskola publikoak euskalduntzen jardun duten guztiei; helduak euskaldundu eta alfabetatzen aritu direnei; ikasleei, borrokaren lehen lerroan egon direlako;etab.

Gaur aro berria ?

05/06 ikasturtean egin genuen sinadura bilketan Nafarroako Hezkuntza Sailari, Gasteizko Hezkuntza Sailari eta Euskararen Erakunde Publikoari eskari garbia egin genien: Euskal Herri osoko ikasle guztiak osoki euskalduntzeko neurriak lehenbailehen hartu zitzatela, guztien buru hizkuntza ereduen desagerpena, Euskararen Ofizialtasuna eta Hezkuntza Sistema Nazionala eraikitzeko eskariak.

Sinadura bilketak eta ondoren egindako mobilizazioek neurriak hartzera bultzatu dituzte hiru administrazioak, tamalez, mahai gainean jarri dituzten proposamenek ez diete inondik inora erantzuten herritarren eskariei, herritarrak lasaitzeko iruzurrak dira!

Nafarroako Gobernua. Euskararen institutua sortu du. Euskara bultzatzea omen da bere helburua, ahalmen zein baliabide oso mugatuak ditu eta gainera ez dago prest Vascuencearen legea aldatzeko. Nola izango da posible Nafarroan eskolak euskalduntzea euskara ez bada ofiziala? Gaur egun ikasleen %20 euskalduntzen badu eskolak nola eman buelta egoerari? 0-3 ziklorako eskola erdaldun berriak sortuz? Derrigorrezko hezkuntzan gaztelera-ingelesa eredua bultzatuz (British)? Unibertsitatea euskalduntzeko planik martxan jarri gabe?

EAEko Gobernua. Hizkuntza ereduen porrota izugarria izan da, dozenaka mila ikaslek euskara ezagutu gabe amaitu du derrigorrezko hezkuntza eta orain hizkuntza ereduen proposamena gaindituko duen dekretua onartu berri du. Marketin kanpaina honetako esaldi izarra "euskara hizkuntza nagusia" izango da. Bai eta lasai asko gelditu gainera. B ereduan ere hizkuntza nagusia euskara da, baina EAEn hiru ikasletik bakarrak lortzen du euskaraz gaitasun minimoa eredu horretan. Bitartean ikasturteko lehen neurria hartu du Hezkuntza Sailak, Lan Eskaintza Publikoa egitea, bertan irakasleen %22ari ez zaio hizkuntza perfila eskatuko. Adarra jotzen ari al zara Tontxu? EAEko hezkuntza sisteman dagoen irakasle erdaldunen poltsa gaur gehiegizkoa da, soberan daude eta poltsa horretara berriak gehitzeak konponduko al du egoera? Lhak euskalduntzeko planik ez izateak? UPV euskalduntzeko plan berriak zaharraren helburuak errepikatzeak?

Euskararen Erakunde Publikoa. Frantziako Gobernuak sortu zuen erakunde honek oso mugaturik ditu bere egiteko zein baliabideak. Hala ere, "Euskara Plana" deritzona plazaratzen ausartu da. Bai, ausartu diogu, ausardia behar delako hizkuntza berreskuratzeko horrelako plan ziztrin bat proposatzeko. Euskara hil zorian dago Lapurdi, Baxe Nafarroa eta Zuberoan, eskolak ikasleen %5 soilik euskalduntzen duelarik. Euskarak lehenbailehen neurri zuzentzaile eraginkorrak behar ditu, guztien buru Ofizialtasuna. Max Brissonek proposatutako planaren helburua euskara hiltzen uztea delakoan gaude, minimoen minimoetara ere ez delako iristen, non daude irakasle euskaldunen kontratazioak?

Eta orain zer ?

Hala ere, zorionez Euskal Herritarrak ez gara inoiz gure agintariak egingo dutenaren zain egon. Herriz herri eta ikastetxez ikastetxe antolatu eta euskalduntzearen alde lan egiten jarraitzeko deia egin nahi dizuegu: euskararen 0fizialtasunerantz eta Hezkuntza Sistema Nazionalerantz pausu berriak emanez.

Aldi berean die egin nahi diegu hezkuntza zein euskalgintzako eragile guztiei, Nazio Eztabaidaren baitan eskolak euskalduntzeko plan nazionala egi bihurtzeko pausu berriak eman ditzaten.

Guztion artea lortuko dugu!